Aðgengi á vinnustöðum

Tækninýjungar hafa gjörbreytt aðgengi fólks með skerta sjón eða heyrn, lesblindu og ADHD að vinnumarkaðnum.

Stærstu tölvu- og tæknifyrirtækin, Apple, Microsoft og Google, auk gervigreindarfyrirtækja eins og OpenAI, eru í fararbroddi hvað varðar þróun á aðgengistækni.  Með skjálestrarforritum, raddstýringu og öðrum aðgengislausnum getur fólk  hlustað á allan texta, hvort sem það eru skjöl, vefsíður eða önnur rafræn gögn. Fólk með heyrnarskerðingu getur auðveldlega notað tæknilausnir eins og textun á tali (e. speech to text).

Tölvubúnaður og kerfi: Tryggja að val á tölvu- og hugbúnaðarlausnum sé í samræmi við aðgengisstaðla, kerfin styðji skjálesara og bjóði upp á valkosti fyrir hreyfihamlað fólk sem notar ekki venjulega mús eða lyklaborð. En stafrænt aðgengi er í dag mun meira en bara tölvubúnaður. Mikilvægt er að huga að öllum þeim stafrænu lausnum sem gert er ráð fyrir að starfsmaður getir notað og tryggja að þær séu aðgengilegar. Stundum eru settar upp óþarfa hindranir sem hægt er að leysa á einfaldan máta með að nota aðrar lausn eða aðlaga. Þar má benda á öryggiskerfi, kaffivélar og ýmsar snertskjálausnir. Gott er að huga að því hvernig td. sjónskertur einstaklingur eða manneskja í hjólastól getur hagnýtt lausnina.

Rafrænar skýrslur og skjöl: Skjöl eins PDF þurfa að vera lestrarhæf. Það þýðir að skanna ekki skjöl sem mynd á PDF eða JPEG. Betra er að umbreyta Word í  PDF eða einfaldlega senda textann beint í tölvupósti.

Vefsíður fyrirtækja og stofnana þurfa að uppfylla helstu aðgengisstaðla eins og WCAG.  Nota til að mynda lýsandi texta við myndir (alt text), viðeigandi litaskerpu, aðgengilegar valmyndir og tryggja að hægt sé að ferðast um vefinn á margskonar máta. Dæmi: Tab í stað músar.

Með því að tryggja stafrænt aðgengi geta fyrirtæki skapað vinnustað þar sem allir starfsmenn hafa jafnan aðgang að upplýsingum og tækjum sem þeir þurfa til að sinna störfum sínum.

Merkingar: Bílastæði fyrir fatlað fólk eru vel merkt, bæði á jörðu og með skilti.

Stærð: Sérmerkt bílastæði eru nægilega stór til að auðvelda aðgengi til hliðar við bifreiðar, sérstaklega fyrir fólk sem notar hjólastól og þarf lyftu til að komast úr og í bíl.

Hæðarmunur: Bílastæði og aðliggjandi gönguleiðir eru lausar við hæðarmun eða hafa aflíðandi ramp til að auðvelda aðgengi.

Nálægð við inngang: Sérmerkt bílastæði eru staðsett eins nálægt inngangi og mögulegt er.

Aflíðandi rampar: Ef hæðarmunur er á bílastæðum eða gangstéttum og inngangi, er aflíðandi rampur með hámarkshalla 1:12 og handriði á báðum hliðum.

Hurðir: Hurðir eru nægilega breiðar til að hjólastólar komist auðveldlega í gegnum þær (minnst 90 cm).

Sjálfvirkar hurðir:

Þungar hurðir þurfa að vera sjálfvirkar eða með auðveldum opnunar- og lokunarbúnaði. Miða skal við að átak við að opna hurð sé mest 25 N á handfangi og mesti þrýstingur eða tog ekki yfir 40 N. Veikburða einstaklingar eiga ekki að vera upp á aðra komnir um að fara um byggingu auk þess sem það veldur hættu, t.d. í eldsvoða.

Skraut og skyggni: Aðgengileg leið er laus við skraut eða hindranir og hefur leiðarlínur fyrir blinda og sjónskerta (t.d. í formi áberandi áferðar eða litamerkinga).

Hæðarbreytingar: Ef gangstétt liggur að inngangi skal hún vera slétt, hörð og þétt þannig að hún sé aðgengileg fyrir þau sem nota hjólastól, göngugrind eða önnur hjálpartæki.

Rötun: Til að auðvelda blindu og sjónskertu fólki að rata um í opnum rýmum þarf að leggja upphleyptar leiðarlínur í gólf. Í þrengra rými eða á göngum er það almennt óþarfi þar sem veggir mynda náttúrulegar leiðarlínur. Mælt er með því að setja upp Navilens rötunarkerfi sem hjálpar fólki að miða út rétta leið og rými með aðstoð síma. Sjá nánar hér: NaviLens EMPOWERING the visually impaired

Afgreiðslu- og móttökuborð séu tekin niður í sethæð á kafla fyrir hreyfihamlaða viðskiptavini og starfsmenn.

Lyftur: Lyftur eru til staðar ef aðgengi að öllum hæðum er ekki mögulegt án þeirra. Lyftur eru nógu stórar til að taka á móti hjólastól og þær eru með takka í hæð sem auðvelt er að ná til.

Stigar: Stigarnir eru með handriði á báðum hliðum og tröppunef eru merkt með afgerandi lit til að auka öryggi. Handrið eiga að ná yfir efstu tröppu og niður fyrir neðstu tröppu. Upphleypt  viðvörunarsvæði sé fyrir framan tröppur sem leiða niður.

Ljósastýringar og rofar: Rofar eru staðsettir í hæð sem er aðgengileg frá hjólastól (um 90-120 cm frá gólfi). Rofar séu í aðgreinanlegum lit frá vegg.

Hurðir og þröskuldar: Hurðarop séu minnst 80 cm. Æskilegt er að fjarlægja alla þröskulda og ganga vel frá. Þröskuldar eiga aldrei að vera hærri en 25 mm.

Litaskil: Gæta þarf að greinilegra litaskila milli gólfs og veggja, veggja og búnaðar svo að sjónskert fólk geti betur greint á milli.

Gangstígar: Gangstígar innan byggingar eru nægilega breiðir til að tveir hjólastólar geti mæst (minnst 150 cm).

Umhverfisáreiti þarf að varast og gæta þarf meðal annars að réttum loftgæðum, hljóðvist og lýsingu. Sjá nánar hér: Umhverfisþættir | Ísland.is

Hvíldarherbergi: Æskilegt er að innrétta hvíldarherbergi sem starfsfólk hefur aðgang að.

Aðgengi að salerni er til staðar á öllum hæðum og staðsett nálægt vinnusvæðum.

Stærð: Salerni eru nógu stór til að auðvelt sé að snúa hjólastól innan þess (að lágmarki 150×150 cm).

Handstoðir og handföng: Handstoðir séu við öll klósett til að auðvelda flutning úr og í hjólastól en líka til að veita öðrum stuðning við að setjast eða standa upp.

Vaskar í rýmum sem eru aðgengileg hjólastólanotendum skulu vera í þeirri hæð að hægt sé að komast undir þá á hjólastól.

Speglar, handþurrkur og sápuskammtarar séu staðsett í réttri hæð fyrir fólk í hjólastól.  Blöndunartæki séu með sveif frekar en skrúfgangi

Sturtuaðstaða: Þrepalaust aðgengi sé að sturtum fyrir hjólastólanotendur. Handföng séu á veggjum og sturtustóll til taks.

Áberandi merkingar: Allar merkingar eru skýrar, áberandi og með stórum stöfum, og eru bæði á íslensku og á blindraletri ef mögulegt er.

Áttavísar: Áttavísar innan byggingar, eins og leiðbeiningar til salerna, lyftu, eða neyðarútganga, eru á aðgengilegum stöðum og eru vel merktar.

Hljóðmerki: Hljóðmerki eru til staðar við mikilvæga staði, t.d. við inngang, lyftur og neyðarútganga, til að hjálpa blindum og sjónskertum.

Aðlögun vinnusvæða að þörfum fólks með ólíkar þarfir. Nægjanlegt hindrunarlaust svæði skal vera undir vinnuborðum og eldhúsinnréttingum svo hægt sé að komast að í hjólastól. Hægt sé að stilla hæð borða á auðveldan máta.

Ljósastýring: Ljósastýring er sveigjanleg og hægt að aðlaga að þörfum einstakra starfsmanna, t.d. með tilliti til sjónskerðingar eða ljósnæmi.

Aðgengi að tækjum: Öll tæki og búnaður eru staðsett þannig að þau séu aðgengileg fyrir hjólastól.

Neyðarútgöng: Neyðarútgöng eru nægilega breið til að hjólastólar komist auðveldlega í gegnum þau og eru á auðveldlega aðgengilegum stöðum.

Björgunaráætlun: Sérstök björgunaráætlun er til staðar fyrir fatlað fólk, með skýrum leiðbeiningum um hvernig best er að aðstoða það við rýmingu.

Merkimiðar og lýsing: Neyðarútgangar eru vel merktir með skýrum merkingum og neyðarlýsing er til staðar á öllum helstu gönguleiðum.

Fræðsla: Starfsfólk er frætt um mikilvægi aðgengis og hvernig best er að aðstoða fatlað fólk í neyðartilvikum.

Þjálfun: Regluleg þjálfun er haldin fyrir starfsmenn um notkun hjálpartækja, eins og hjólastóla, og um aðferðir við að bæta aðgengi.

Setustofur og kaffistofur: Almenn rými eru aðgengileg, með borðum sem eru nógu lág til að hjólastólar komist að þeim og nóg pláss er fyrir aðra til að komast framhjá.

Vatnsdælur og kaffivélar: Vatnsdælur og kaffivélar eru staðsettar í hæð sem er aðgengileg frá hjólastól.

Reglulegt viðhald: Aðgengisbúnaður, eins og lyftur og rampar, er reglulega yfirfarinn og viðhaldið til að tryggja að hann sé í góðu ástandi.

Endurmat: Reglulegt endurmat er gert á aðgengi byggingarinnar og breytingar eru gerðar eftir þörfum til að tryggja áframhaldandi aðgengi.