Skip to main content

Fyrir atvinnurekendur

Svör við algengum spurningum

”Einstakt tækifæri haustið 2025

Haustið 2025 munu mörg með skerta starfsgetu koma á vinnumarkaðinn í hlutastörf. Þetta er einstakt tækifæri fyrir atvinnurekendur að auka fjölbreytileika.

Ávinningur

1

Aðgangur að fjölbreyttri þekkingu

Ný sjónarmið sem geta bætt við fjölbreytni og nýsköpun innan fyrirtækisins. Með því að ráða fólk með mismunandi reynslu og hæfileika fá fyrirtæki aðgang að áður ónýttum hæfileikabrunnum.
2

Aukin nýsköpun og samkeppnishæfni

Starfsfólk með ólíkan bakgrunn koma oft með ferskar hugmyndir og lausnir. Þessi fjölbreytni getur stuðlað að betri og nýstárlegri nálgunum á verkefni og áskoranir í framtíðinni sem getur leitt til aukinnar samkeppnishæfni.
3

Hollusta

Þegar starfsfólk upplifir að það sé metið að verðleikum í starfi, óháð fötlun, eykst tryggð þeirra og hollusta við fyrirtækið. Þetta getur leitt til lægri starfsmannaveltu og meiri starfsánægju.
4

Betra orðspor

Fyrirtæki sem sýna að þau taka inngildingu alvarlega, njóta betra orðspors bæði meðal viðskiptavina og innan samfélagsins. Það getur þýtt aukið traust og stuðning við fyrirtækið.

 

5

Fjárhagslegur ábati

Rannsóknir benda til þess að fyrirtæki sem leggja áherslu á fjölbreytni og inngildingu ná oft betri rekstrarafkomu. Þetta má meðal annars rekja til betri teymisvinnu, meiri starfsánægju og nýsköpunar.
6

Samfélagslegur ávinningur

Að ráða fatlað fólk hjálpar til við að draga úr atvinnuleysi meðal þessa hóps, eykur sjálfstæði þess og stuðlar að betra samfélagi þar sem allir hafa jöfn tækifæri til atvinnu.

SA

Samtök atvinnulífsins eiga hrós skilið fyrir skýrar upplýsingar á vinnumarkaðsvef SA. Ekki láta „Lotukerfi fjölbreytileikans“ fram hjá ykkur fara. →

VMST

Vinnumálastofnun býður upp á þjónustu fyrir atvinnurekendur sem ráða fólk með með skerta starfsgetu. Ef við á þá geta fyrirtæki sótt um ráðningarstyrki.  →

SÞ

UNDIS aðferðafræðin.  Stefna Sameinuðu þjóðanna um viðeigandi aðlögun fólks um skerta starfsgetu er öllum atvinnurekendum heimilt að nýta. →

Orðskýringar

”Viðeigandi aðlögun er það sem þarf til að tryggja aðgengi. Þetta tvennt er forsenda inngildingar á vinnustöðum.

Gátlisti - aðgengi á vinnustöðum

Viðeigandi aðlögun (e. reasonable accommodation)

Viðeigandi aðlögun vísar til þeirra aðgerða sem þarf að gera til að tryggja að allir einstaklingar, geti notið sömu réttinda og tækifæra og aðrir. Þetta felur í sér að breyta umhverfi, vinnuaðstæðum, kennsluháttum eða þjónustu til að mæta þörfum einstaklingsins. Viðeigandi aðlögun er þannig hluti af því að búa til umhverfi þar sem allir geta tekið þátt á jafnréttisgrundvelli.

Aðgengi (e. accessibility)

Aðgengi snýst um að tryggja að allar byggingar, upplýsingar, tækni og þjónusta séu aðgengilegar fyrir alla einstaklinga, óháð líkamlegu eða andlegu atgervi. Þetta getur falið í sér að hanna byggingar með lyftum, setja upp ramp fyrir hjólastóla, veita upplýsingarnar á mörgum formum (t.d. blindraletri, hljóðbókum), eða tryggja að vefsíður séu hannaðar þannig að allir geti notað þær, þar með taldir þeir sem nota skjálesara.

Inngilding (e. inclusion)

Öll, óháð bakgrunni, fötlun, kyni, kynvitund, kynþætti eða trúarbrögðum, fá jöfn tækifæri til að taka þátt í samfélaginu eða á vinnustaðnum. Í stuttu máli snýst  inngilding um að tryggja að öll séu með, ekki aðeins sum.  Á vinnustað getur inngilding þýtt að starfsumhverfið sé án aðgengistálma,  hannað og mótað þannig að öllu starfsfólkinu líði vel. Fyrirtækjamenningin sé styðjandi, áhersla sé á samstarf í stað innbyrðis samkeppni.  Inngilding er vítt hugtak sem snýr að því að tryggja að öll geti verið séu virkir þátttakendur hvort sem er í samfélaginu eða á vinnustaðnum.

Fyrstu skrefin veturinn 2024-2025

”Með því að fylgja eftirfarandi skrefum þá getur þitt fyrirtæki nýtt sér tækifærið og hafist handa við inngildinguna.

1

Bæta aðgengi

Byrjaðu smátt. Að bæta aðgengi og veita viðeigandi aðlögun á vinnustöðum þarf ekki að kosta mikið – jafnvel ekki neitt. Með litlum breytingum getum við opnað dyrnar fyrir fjölda hæfileikaríkra, fatlaðra einstaklinga og nýtt þann mannauð sem oft hefur verið vannýttur. Þegar þú bætir aðgengi og fjarlægir hindranir  tekur þú þátt í að skapa betra samfélag fyrir alla. Það er jafnframt mikilvægt að veita viðeigandi aðlögun þegar þörf er á.

Þetta getur falið í sér líkamlegt aðgengi (eins og lyftur, hallir og breiðar hurðir fyrir hjólastóla), aðgengi að upplýsingum (eins og skjátextar, blindraletur eða táknmálstúlkun), og stafrænt aðgengi (eins og vefsíður sem eru notendavænar fyrir alla).

2

Veita starfsfólki viðeigandi aðlögun

ÖBÍ réttindasamtök eru boðin og búin að veita fyrirtækjum ráðgjöf þegar kemur að fræðslu um viðeigandi aðlögun en hún er í flestum tilfellum einfaldar breytingar sem ekki þurfa að vera kostnaðarsamar. ÖBÍ hefur þó bent á í umsögnum sínum að stofnaður verði svokallaður vinnuaðlögunarsjóður sem atvinnurekendur (bæði á opinberum og almennum markaði) geta sótt styrki til s.s. til að aðlaga húsnæði og vinnuaðstöðu fyrir fatlað fólk. Atvinnurekendur hafa oft vilja og áhuga til að auka fjölbreytni meðal starfsfólks og ráða fatlað fólk til starfa en fara ekki áfram með ráðningu vegna kostnaðar við viðeigandi aðlögun s.s. vegna breytinga á húsnæði til að auka aðgengi og fjarlægja hindranir eða vegna nauðsynlegra tækjakaupa.
3

Fyrirtækjamenningin

Næsta skref inngildingar felur í sér að skapa menningu og samfélag þar sem fatlað fólk er ekki bara til staðar, heldur líka virkir þátttakendur. Raddir þeirra fái áheyrn og þörfum þeirra sé mætt.

Þar skiptir eftirfarandi miklu máli að þau sem fara með mannaforráð, mannauðsstjórar eða framkvæmdastjórar að mikilvægt er að tryggja að komið sé fram við fólk með fötlun af virðiðngu á vinnustaðnum.

Með því að taka tillit til fjölbreytileika og aðlaga vinnuumhverfið á réttan hátt, er hægt að skapa vinnustað þar sem allt starfsfólk nýtur virðingar og geta lagt sitt af mörkum.

Hér eru nokkur lykilatriði sem gott er að hafa í huga:

Trúnaður

Mikilvægt er að virða persónuvernd og tryggja að allar upplýsingar sem varða fatlað starfsfólk séu meðhöndlaðar af fagmennsku og trúnaði. Ef starfsfólk er ráðið með stuðningi ríkisins, þá á að meðhöndla þær upplýsingar sem og um fötlun þeirra, sem trúnaðarmál. Aðeins þau sem nauðsynlega þurfa að vita um þessar upplýsingar vegna vinnu sinnar (fjármála- eða framkvæmdastjóri, mannauðsstjóri) eiga að hafa aðgang að þeim.

Fyrirtækið fari að lögum og reglum sem gilda um meðferð persónuupplýsinga. Þetta felur í sér að tryggja að allar upplýsingar séu geymdar á öruggan máta, þannig að óviðkomandi starfsfólk hafi ekki aðgang að þeim.

Þannig er tryggt verði að fatlað starfsfólk njóti sömu virðingar og réttinda og aðrir. Þetta stuðlar að því að skapa vinnustað þar sem allir geta unnið á jafnræðisgrundvelli og upplifað sig örugga.

Aðlögun

Tryggja þarf að vinnuumhverfið og tækni séu aðgengileg öllum, óháð fötlun. Þetta felur í sér að huga að hreyfihindrunum, sjón- eða heyrnaskerðingu, sem og öðrum þörfum.

Þegar við á, skal gera ráðstafanir til að aðlaga vinnustaðinn að þörfum starfsfólks með fötlun, svo sem með sérsniðnum tækjum, sveigjanlegum vinnutíma eða aðstöðu til að sinna sérstökum verkefnum.

Virðing

Koma skal fram við fatlað fólk eins og við alla aðra. Forðast skal að tala niður til þess eða nota niðrandi orðatiltæki. Spyrja skal beint hvort og hvernig viðkomandi vill aðstoð ef hún er nauðsynleg.

Jafnrétti

Tryggja að fólk með fötlun fái sömu tækifæri og annað starfsfólk, bæði í ráðningum og starfsþróun.

Öryggi

Bregðast skal við hvers kyns mismunun eða áreitni strax, með því að hafa skýrar verklagsreglur og viðbragðsáætlanir til að tryggja öryggi allra starfsmanna.

Vert að kynna sér

obi.is

Upplýsingasíða um aðgengi  →

FESTA

Upplýsingasíða Festu, miðstöðvar um sjálfbærni.  →

VIRK

Hagnýtar upplýsingar fyrir atvinnurekendur. →

obi.is

Þín réttindi á obi.is um atvinnumál  →