Skip to main content
Frétt

Til hamingju með daginn konur!

By 19. júní 2019No Comments
Í dag eru 104 ár liðin frá því að ófatlaðar konur fengu fyrst kosningarétt, fatlaðar konur höfðu hinsvegar ekki rétt til að kjósa fyrr en löngu seinna. 

Auður Styrkársdóttir segir í grein á vef kvennablaðsins að kosningaréttur hafi ekki orðið almennur hér á landi fyrr en árið 1984. „Það er býsna stutt síðan kosningalög litu svo á að fólk sem var svipt fjárræði af einhverjum ástæðum, t.d. vegna geðsýki eða þroskahömlunar, og sömuleiðis sakamenn, hefði ekki vit eða rétt til að velja sér fulltrúa. Ég hallast að því að þá fyrst hafi kosningaréttur orðið almennur á Íslandi þegar þessi ákvæði voru afnumin. Það var árið 1984“

Því fer þó víðs fjarri að fatlað fólk hafi notið þess réttar til fulls en allskonar hindranir bæði ósýnilegar og sýnilegar hafa staðið í vegi fyrir því. Sem dæmi má nefna á vorið 2012 fékk fatlað fólk ekki notið aðstoðar eigin aðstoðarmanns við að kjósa. Höfðaði ÖBÍ mál vegna þess sem tapaðist. Haustið 2012 var framkvæmdinni breytt og í dag á allt fatlað fólk rétt til að kjósa.  Þann 17. júní 2015 segir Embla Guðrún Ágústsdóttir í grein sinni í Morgunblaðinu „Það hvort þú hef­ur raun­veru­leg­an kosn­inga­rétt ræðst af því hvernig kona þú ert og hvernig fötluð mann­eskja þú ert.“ Hún segir ennfremur „Enn eru kon­ur á Íslandi sem geta ekki nýtt kosn­inga­rétt sinn. Mik­il­vægt er að hafa í huga að það er ekki nóg að fjalla ein­ung­is um jafn­rétti kynj­anna eða jafn­an rétt fatlaðs og ófatlaðs fólks því mis­réttið hef­ur hinar ýmsu birt­ing­ar­mynd­ir.“

Á 100 ára afmælinu var fjöldi viðburða í boði, þar á meðal viðburðir sem stjórnvöld styrktu sérstaklega, þá stigu fram tveir öflugir karlar úr röðum fatlaðs fólks og bentu á að stór viðburður sem haldinn var í Bíó-Paradís væri ekki aðgengilegur fötluðu fólki sem notaði hjólastóla. Þeir bentu á það óréttlæti og þá aðgreiningu sem þarna var augljóslega og ófatlað fólk hugsaði ekki um. Þá væri það á ábyrgð stjórnvalda að sjá til þess að aðgengi væri tryggt öllum, og í það minnsta að þeim viðburðum sem ríkið styrkti. Í dag er Bíó Paradís aðgengileg.

Í dag á hundraðasta og fjórða afmælisdegi kosningaréttar og á degi sem kenndur er við kvenréttindi skulum við staldra við. Við getum spurt okkur hvort réttindi fatlara kvenna hafi aukist, hvort réttindin séu raunveruleg?  Víst er að þau hafa aukist og á síðustu 35 árum eða jafnvel hvað mest á síðustu sex árum. Má nefna að ný lög sem auka réttindi fatlaðs fólks hafa tekið gildi, samningur Sameinuðu þjóðanna um réttindi fatlaðs fólks var fullgiltur í desember 2016, MeeToo byltingin varð, Tabú feminísk hreyfing kom fram á sjónarsviðið og ýmsir fatlaðir kvenaktívistar hafa vakið máls á mörgum baráttumálum. Enn þarf að huga að réttindum kvenna ekki síst fatlaðra kvenna, enn standa hindranir bæði sýnilegar og ósýnilegar í vegi fyrir því að fatlaðar konur njóti lífs til jafns við aðrar konur. Kæru kynsystur og bræður beitum okkur fyrir betra samfélagi, samfélagi sem rúmar okkur öll í okkar margbreytileika. 

Ég óska öllum konum til hamingju með daginn, ekki síst fötluðum konum sem ég hvet til þess að stíga fram og vera sýnilegar á öllum sviðum samfélagsins. Hver fötluð kona á rétt til mannsæmandi lífs, rétt til að ráða í sínu lífi og rétt til að taka virkan og fullan þátt í samfélaginu.
Reykjavík, 19. júní 2019
Þuríður Harpa Sigurðardóttir, formaður ÖBÍ