Skip to main content
FréttKjaramálSkoðun

Þjóðarsátt líka fyrir fatlað fólk

Greinin birtist fyrst á Heimildinni.

Geirdís Hanna Kristinsdóttir, varaformaður kjarahóps ÖBÍ, skrifar:

1.maí er mikilvægur dagur í kjarabaráttu íslensks verkafólks þar sem vakin er athygli á þeim kaupum og kjörum sem vinnandi fólk fær fyrir starfsframlag sitt.

Allt gott og blessað við það.

En hverjir láta sig kaup og kjör fatlaðs fólks varða?

Hverjir berjast fyrir bættum kjörum okkar sem erum háð lífeyri almannatrygginga ríkisins?

Stjórnmálafólk hefur talað um okkar kjör á margan mismunandi hátt, til dæmis „að kaupmáttur okkar hafi aldrei verið meiri“, „að aldrei hafi meira verið lagt í þennan málaflokk“, að við höfum aldrei haft það betra“ og  „að við getum ekki lengur beðið eftir réttlætinu“.

Margt fólk talar um okkur sem sníkjudýr á kerfinu, að við nennum ekki að vinna og viljum bara fá allt rétt upp í hendurnar, það er ekki eins og við höfum haft val um að veikjast, verða fyrir slysi eða fæðast með fötlun og geta þar af leiðandi ekki framfleytt okkur að hluta eða fullu með atvinnuþátttöku.

Þriðjungur fólks á lífeyri almannatrygginga er á vinnumarkaði að hluta eða öllu og greiðir sína skatta af þeim.

Hátt hlutfall þessa hóps sinnir margskonar félagsstarfi, til að halda sér í virkni og forðast félagslega einangrun.

Fatlað fólk fer jafnt við aðra í verslanir og greiðir af þeim innkaupum virðisaukaskatt til ríkissjóðs, með auknum ráðstöfunartekjum yrði sá hlutur meiri, því öll þurfum við jú að fæða okkur og klæða.

Ráðafólki þessa lands þykja þó fatlað fólk vera fólkið með breiðu bökin, eina ferðina enn, ef marka má nýja fjármálaáætlun.

Þar er gert ráð fyrir að 10,1 milljarður verði tekin úr málaflokknum til að koma til móts við kjarasamninga og draga úr þenslu.  Þið verðið að fyrirgefa en mér finnst þetta grátbroslegt.  Í nýlega útkominni skýrslu Vörðu sem unnin var fyrir ÖBÍ, kemur fram að 68% fatlaðs fólks getur ekki mætt óvæntum útgjöldum án þess að stofna til skuldar.  Svo hvað verður um þá sem ekkert lánstraust hafa af einhverjum ástæðum?

Í nýlegri könnun Gallup kemur fram að almenningur telur að óskertur örorkulífeyrir eftir skatt eigi að nema 423.000 krónum að meðaltali.  Þetta sama fólk segir að það þurfi 502.000 krónur að meðaltali, ef það missti starfsgetuna á morgun.

Í dag eru hæstu mögulegar greiðslur í almannatryggingakerfinu (fyrsta mat 18 ára, býr ein/n/eitt, engar aðrar tekjur) 381.065 krónur eftir skatt á strípuðum lífeyri, (reiknivél örorkulífeyris á heimasíðu TR). Aðeins handfylli örorkulífeyristaka uppfylla þau skilyrði. Samkvæmt gögnum TR voru greiðslur örorkulífeyris í apríl 328.000 krónur að meðaltali fyrir skatt.

Það hlýtur hvert einasta mannsbarn að sjá það að 300.000 krónur duga ekki til framfærslu á Íslandi í dag.

Stöðunni á leigumarkaði má líkja við stríðsástand, þar sem slegist er upp á líf og dauða um hvern fermetra sem er í boði. Matarkarfan hefur hækkað svo svívirðilega að einn haldapoki sem hvorki inniheldur kjöt eða fisk kostar ekki minna en 7.000 krónur.  Fólk lifir ekki endalaust á pasta, núðlum og hafragraut!  Rannsóknir/kannanir sýna fram á að fatlað fólk neitar sér ítrekað um lækniskostnað, lyfjakaup, sjúkraþjálfun, bíóferðir, kaffihús, leikhús, tónleika og svo mætti lengi telja.

Fatlað fólk er líka fólk og vil bara fá að taka þátt í samfélaginu til jafns við aðra á sínum forsendum en ekki skerðingum og takmörkunum, líkt og um fangabúðir væri að ræða.

Hættum að beita fatlað fólk fjárhagslegu ofbeldi.

Ekkert um okkur án okkar.