Skýrslan kom út síðsumars 2020 og reynir að ná heildar yfirsýn yfir málaflokkinn. Alvarlegasta birtingarform mismununar og félagslegrar undirokunar fatlaðs fólks á Íslandi er ofbeldi af ýmsum toga. Fyrirliggjandi kannanir benda til þess að í meirihluta tilvika séu gerendur ofbeldis gagnvart fötluðu fólki ekki sóttir til saka hvað þá dæmdir. Skýrslunni er ætlað að bregða ljósi á ofbeldi gegn fötluðum á Íslandi í því augnamiði að greiða fyrir stefnumörkun í málaflokknum. Horft er til þess ofbeldis sem fatlaðir verða fyrir á heimilum sínum eða á dvalar- og hjúkrunarstofnunum. „Skýrslan nær því ekki til tilviljanakennds ofbeldis sem fatlaðir kunna að verða fyrir t.a.m. á götu úti eða annarra átaka en það er í samræmi við nálgun Alþjóðaheilbrigðismálastofnunarinnar (WHO). Erlendar rannsóknir sem sagt er frá í skýrslunni styðjast einnig við skilgreiningu WHO. „
Rannsóknir sýna að fatlað fólk er líklegra til að verða fyrir ofbeldi en ófatlað fólk. Ungar fatlaðar konur eru í sérstökum áhættuhóp, þar sem þær eru líklegri til að verða fyrir kynferðisbroti. Norsk rannsókn sem skýrslan vitnar til, sýnir að þar í landi er gerandinn líklegri til að hljóta skilorðsbundinn dóm, en aðeins 10% ofbeldismála þar sem brotaþoli er fatlaður, lýkur með óskilorðsbundnum dómi.
Í skýrslunni kemur jafnfram fram að þó ýmsar rannsóknir hafi verið gerðar á málaflokknu, líða þær fyrir að gögn eru af skornum skammti. Gagnagrunnur lögreglu gerir ekki ráð fyrir að skráð sé í hann hvort brotaþoli sé fatlaður, og nauðsynlegt að mati skýrsluhöfunda að gra bragarbót þar á, án þess að fara í bága við persónuverndarsjónarmið.
Samningur Sameinuðu þjóðanna um réttindi fatlaðs fólks, leggur nokkrar skyldur á aðildarríkin, í þá átt að vernda fatlað fólk fyrir ofbeldi.
Þar segir m.a. í 16. grein: „Aðildarríkin skulu gera allar viðeigandi ráðstafanir á sviði löggjafar, stjórnsýslu, félags- og menntamála og aðrar ráðstafanir í því skyni að vernda fatlað fólk, jafnt innan heimilis sem utan, fyrir hvers kyns misnotkun í gróðaskyni, ofbeldi og misþyrmingum, m.a. með hliðsjón af kynbundnum þáttum slíkra athafna.“
Mikilvægt er að Alþingi lögfesti samninginn, en ályktun þess efnis var samþykkt á Alþingi vorið 2019, um lögfestingu samningsins eigi síðar en 13. desember 2020. Sú dagsetning rann upp án þess að nokkuð hefði verið gert í þá átt.
Ríkislögreglustjóri telur mikilvægt í ljósi þess sem fram kemur í skýrslunni, að „talsverðra breytinga sé þörf standi vilji til þess að fá fram upplýsingar um umfang vandans á Íslandi og rannsaka brot gegn fötluðum líkt og t.a.m. Norðmenn hafa gert og sagt var frá að framan.“
